Hoe kan ik een vierkant gat in een massief stuk hout uithollen om een doos te maken?
Er zijn meerdere manieren om dit te doen, terug te gaan naar een methode uit de steentijd waarbij je de holte zou uitbranden, maar er zijn twee hoofdmethoden waarvan ik denk dat ze vandaag de dag worden toegepast, afhankelijk van de filosofie of de voorkeur van het individu.
‘Met de hand’
De eerste handmatige methode is eigenlijk precies wat je beschrijft: het grootste deel van het materiaal uitboren en dan opruimen met een beitel (gevolgd door het gebruik van een handfrees als een vlakke bodem gewenst is). Het is dus helemaal geen amateuristische methode. Zo is op bijna alle ambachtelijk gemaakte traditionele oliesteendozen de uitsparing voor de steen precies zo gemaakt zoals te zien is als je de steen optilt: de vlakke bodem wordt bijna altijd gepeperd met gaten uit de loden schroef van een boor of de uitsparing in het midden van een Forstner bit die gebruikt wordt om het meeste materiaal uit te vijzelen.
Dozen werden vroeger niet vaak op deze manier gemaakt, maar vierkante uitsparingen of inlaten waren dat wel; voor slotlichamen, verborgen compartimenten en voor pengaten in mortel-en-teniumschrijnwerk natuurlijk, en ik denk dat dit waarschijnlijk een van de twee gebruikte methodes zou zijn geweest.
Het enige grote verschil vandaag de dag is dat de meesten een boormachine zouden gebruiken om te boren, hoewel het doen met een beugel nog steeds net zo levensvatbaar is.
De andere belangrijkste handmatige methode is puur handwerk, dat zou zijn om het gat te snijden met alleen een beitel. Uiteraard is dit veel moeite en het is zeker niet de beste manier, maar het is wel haalbaar als het de enige optie was die voor de houtbewerker openstaat.
Router
Vandaag de dag hebben we natuurlijk elektrisch gereedschap dus het is waarschijnlijk dat veel hedendaagse houtbewerkers hiervoor een frees zouden kiezen.
Er is meer dan een manier om dit te doen met een frees. Ten eerste kan er voorzichtig uit de vrije hand gewerkt worden om het meeste hout te verwijderen, gevolgd door het opruimen met een scherpe beitel of twee, alsof je veel gaten hebt geboord. Ten tweede door de frees tegen een aantal latten of rechte kanten aan te laten lopen die stevig op hun plaats worden geklemd. En ten derde door een sjabloon te maken waar een lager op een geschikt bit tegenaan zou rijden, waardoor het snijden van de volledige vorm in één bewerking mogelijk wordt. In het tweede en derde geval zouden ronde hoeken ontstaan, die desgewenst kunnen worden overgelaten (niet alleen voor de esthetiek, ze maken de hoeken van de doos sterker) of met beitels worden opgefreesd als dat gewenst is.
In het geval dat het moet worden vermeld als een frees vooral op een kleine doos wordt gebruikt, moet het werkstuk moet zeer stevig op de tafel worden gehouden, omdat de kans dat het in de winkel wordt gelanceerd groot is.
Opmerking: voor het beste resultaat is het het beste om de omtrek van de uitsparing te meten of te snijden, zodat er na het werk een schone, scherpe rand overblijft. Zelfs met een bovenfrees kan dit helpen, maar het is bijna verplicht bij het gebruik van handmethoden.
“Bedriegen ”
Er is een andere methode om te overwegen of het niet schadelijk is voor de esthetiek zoals je die ziet: maak het lichaam van de doos in twee stukken.
Een van de belangrijkste uitdagingen hierbij is het vormen van de vlakke bodem, deze methode gaat die moeilijkheid helemaal uit de weg. Het hoofdlichaam van de doos is één dikker stuk hout waar je recht doorheen kunt boren. Nadat je klaar bent met het schoonmaken van de randen lijm je gewoon een dun stuk hout voor de basis.
Als je wilt dat het lijkt alsof de kist uitgehold is, wordt dit basisstuk gezaagd uit het hout dat voor het lichaam is gebruikt, en met wat geluk met de nerfrichting en de zorg die is besteed aan het teruglijmen van de verbinding, kan het vrijwel onzichtbaar zijn. Dit is iets gemakkelijker op donkerder hout, moeilijker op lichtgekleurd hout.
